Sıcaklık ve Buhar İlişkisi, Mutlak ve Bağıl Nem, Buhar Basıncı
Sıcaklık, buhar basıncı ve nem oranı, birbirleriyle yakından ilişkili olan atmosferik koşullardır. Bu konseptler, binalarda konforlu bir ortam yaratmak için önemlidir ve aynı zamanda birçok endüstriyel uygulamada da kritik bir rol oynarlar.
Sıcaklık, bir maddenin moleküllerinin ortalama kinetik enerjisine bağlıdır. Yani, bir maddenin ısısı arttıkça, molekülleri daha hızlı hareket eder ve sıcaklığı da artar. Sıcaklık, genellikle Celsius, Fahrenheit veya Kelvin ölçeği kullanılarak ifade edilir.
Buhar basıncı, sıcaklıkla yakından ilişkilidir ve bir maddenin gaz haline geçme eğilimini ifade eder. Buhar basıncı, bir maddenin yüzeyindeki moleküllerin hareketinden kaynaklanır ve sıcaklık arttıkça buhar basıncı da artar.
Nem oranı, havadaki su buharının yoğunluğunu ifade eder ve genellikle bağıl nem (RH) olarak ölçülür. Bağıl nem, havanın belirli bir sıcaklıkta tutabileceği en yüksek su buharı yoğunluğu ile mevcut su buharı yoğunluğu arasındaki oranı ifade eder. Bağıl nem, % olarak ifade edilir ve 100% RH, havadaki su buharı yoğunluğunun en yüksek olduğu durumu ifade eder.
Buhar basıncı, nem oranı ve sıcaklık gibi atmosferik koşullar, ısı yalıtımı uygulamalarında çok önemlidir. Yalıtım malzemeleri, buhar geçişini kontrol etmek ve binalarda konforlu bir ortam sağlamak için tasarlanmıştır. Binaların ısısını korumak ve enerji tasarrufu yapmak için doğru ısı yalıtımı ve buhar kontrolü çok önemlidir.
İçinde hayat sürdüğümüz atmosferi ortaya getiren gazlardan biri de su buharıdır. Bir gaz karışımı olan atmosferdeki bileşenlerin her birinin seviyesi sabittir. Buna karşılık, su buharı seviyesi atmosferin ısısı ile değişmektedir.
Mutlak Nem:
Mutlak nem, belirli bir hacimdeki havanın içerisindeki su buharı miktarının mutlak olarak ifade edildiği bir ölçü birimidir. Mutlak nemin birimi genellikle gram/m³ olarak kullanılır.
Bağıl Nem:
Bağıl nem, belirli bir hacimdeki havanın içerisindeki su buharı miktarının, o hacimdeki maksimum su buharı miktarına (doğal nem) oranıdır. Bağıl nemin birimi yüzde (%) olarak ifade edilir.
Buhar Basıncı:
Sıcaklıkla ilişkili olarak havadaki su buharı miktarının ölçüldüğü basınçtır. Buhar basıncı, sıcaklığa ve bağıl neme bağlı olarak değişir. Buhar basıncının birimi genellikle Pascal (Pa) ya da HektoPascal (hPa) olarak kullanılır.
Sıcaklık ve Buhar İlişkisi:
Sıcaklık, havadaki su buharı miktarını doğrudan etkileyen bir faktördür. Sıcaklık arttıkça, havanın tutabileceği maksimum su buharı miktarı da artar. Bu nedenle, sıcaklık yükseldikçe bağıl nem oranı düşebilir. Örneğin, 30°C sıcaklıktaki havada 20 gram/m³ mutlak nem varsa, bağıl nem oranı %28'dir. Ancak sıcaklık 20°C'ye düşerse, havanın tutabileceği maksimum su buharı miktarı da düşeceğinden, 20 gram/m³ mutlak nem oranı artar ve bağıl nem oranı %46'ya yükselir.
Sonuç olarak, sıcaklık ve nem oranı, hava kalitesi ve insan sağlığı için önemlidir. Bu nedenle, özellikle binalarda ısı yalıtımı ve havalandırma sistemleri gibi konulara dikkat edilmelidir.
Havanın belirli sıcaklık derecelerinde 1 m³'ünün sabit basınç altında taşıyabileceği en çok su seviyesina doymuş su buharı seviyesi (Gs) denir. Sıcaklık arttıkça, bu değer artar. Örneğin, 20°C'de normal atmosfer basıncı altında 1 m3 hava en çok 17.2 gr su buharını taşıyabilirken, 25°C'de bu oran 22.9 gr.'a, 100°C'de ise 599 gr.'a kadar artabilmektedir.
Havanın 1 m3'ünün belirli bir sıcaklıkta barındırdığı su buharı seviyesina mutlak nem denir. Mutlak nemin doymuş su buharı seviyesine ise bağıl nem (cp) (rölatif, nisbî, göreceli nem) adı verilir. Buradan anlaşılacağı gibi doymuş su buharının bağıl nem sayısal değeri %100'dür. Bu sayısal değerin altında olan bağıl nem değerleri sıcaklık azaldığı takdirde %100'e ulaşacak, yani bu hal yoğuşma olarak görülecektir.
Herhangi bir mekânı dolduran havanın içerisinde barındırdığı su buharının da kendisine özgü bir basıncı vardır. Bu basınç, sıcaklığa bağlı olarak doymuş buhar basıncı (Ps) olarak adlandırılır. Herhangi bir bağıl nem sayısal değerinde bu basınç aynı sıcaklıkta doymuş buhar basıncı ile bağıl nem sayısal değerinin çarpımından elde edilebilir. Su buharının basıncı da iç ve dış cephe koşullarına bağlı olarak değişiklikler gösterir. Bu farkın esas sebebi iç ve dış bölge sıcaklıklarının değişik olmasıdır.
Burada bağıl nemin çok değişik olması basıncın üstünde o denli etkili değildir. Kış koşullarında genelde iç mekân dış mekândan daha sıcak bulunduğu amacıyla iç bölge havası daha çok su buharı tutar ve bunun neticesinde iç mekânda dışa göre daha yüksek su buharı basıncı oluşur. Bu basınç farkı sebebiyle iç bölgedan dış bölgeye doğru bir buhar akımı ortaya gelir. Kabaca, buhar akımının ısı akımıyla aynı yönde bulunduğu söylenebilir. Bütün bu oluşuu kontrol altında tutmanın en güzel yolu dış cephe kaplama yani mantolama yaptırmak olacaktır.
Dış Cephe Harf
Mantolama nedir? diye soracak olursak, dış cephe kaplama malzemeleri kullanılarak ısı kayıplarını ortadan kaldıran, ısı yalıtımı sağlayıp dış cephe kaplama işlemlerinin tamamına "mantolama" diyebiliriz.
Yalıtım stratejisi olarak mantolama, dış cephe için en popüler "dış cephe kaplama" uygulamasıdır. Isı olarak tabir ettiğimiz enerji, bir yapının duvarlarından, pencerelerinden, çatısından ve tabanlarından yayılmaya başlar.
Mantolama, boşa giden enerjiyle gayret için kullanılan bir usuldür. Bir binanın duvarlarının izolasyon perfomansını güçlendiren bir çözümü temsil eder. Ayrıca, bu teknik onları hava geçirmez hale getirir ve havalandırmayı optimize eder. Bir konutun izolasyon niteliğini belirlemek için öncelikle termal uzmanlık gerekliliktir. Performansı artırmak için hangi çözümlerin en uygun olduğunu öğrenmenizi sağlar.
Eps strafor malzemenin rahatça kesilebilir ve gerek kalıp yöntemiyle gerekse cnc makinelerinde istenilen söve formlarda kesilebilir olması dış cephe kaplama modelleri için esnek tasarımlar yapılması konusunda avantajlar sunar.
Mantolama ve Söve Uygulamaları
Mantolama ile ilgili söylememiz gereken bir başka konu da özellikle büyük şehirler başta İstanbul olmak üzere, bütün illerimizde uygulanmakta olan "dış cephe kaplama yöntemi" olduğudur. Binalarda mantolama stratejisi sadecece evlerin "dış cephe" bölümünde yapılan bir yöntem değildir. Tamamlayıcı unsur olarak, iç cephede de uygulanan yalıtım stratejileri arasında "iç cephe mantolama" sistemleri de vardır.
EPS strafor köpük, en iyi mantolama malzemeleri olarak tanımlanabilir. Karbonlu siyah EPS bünyesindeki grafit ısı reflektörleri sayesinde "yalıtım" özelliği mükemmel tasarlanmış bir EPS (Expanded Polistren) ısı yalıtım malzemeleridir.
Mantolama paket sistemlerinde dikkat edilmesi gereken önemli bir detay, paket sistemi üreticisinin güvenilir mantolama firmaları arasında olmasıdır. Fugalı mantolama veya yalı baskı cephe kaplaması gibi mantolama sistemlerinde Metpor Dekor kendi üretimi olan hazır ısı yalıtım levhalarını kullanmaktadır.
İç Cephe Dekorasyonunda Strafor Duvar Panelleri
İç duvar uygulamalarında kullanıldığında, strafor duvar paneli şık bir "ev dekorasyonu" ve bununla birlikte yüksek oranda "izolasyon" sağlar. İç cephede daire mantolama amaçlı kullanılan strafor duvar kaplama panelleri boya veya ektra farklı bir uygulama yöntemi gerektirmez.
Köpük levha aynı kalınlıktaki başka malzemeler ile kıyaslandığında iki katından fazla mantolama ve kusursuz termal direnç sağlar. Çeşitli uygulamalarda kullanılmak için basitçe ihtiyaç duyulan ebatlara kesilebilirler.
Dış Cephe Mantolama Avantajları
Dış cephe mantolama, binaların ısı yalıtımı için kullanılan bir yöntemdir ve birçok avantajı vardır. Bu avantajlar arasında, enerji tasarrufu sağlaması, çevreye duyarlı olması, konforlu bir yaşam alanı sunması, yapıya estetik bir görünüm kazandırması ve yapı malzemelerinin ömrünü uzatması sayılabilir. Dış cephe kaplama sayesinde, yapıların iç ortam sıcaklığı korunur ve dış etkenlerin olumsuz etkileri en aza indirilir. Bu da hem konforlu bir yaşam alanı sunar hem de enerji tasarrufu sağlar. Ayrıca, mantolama malzemelerinin üretiminde çevreye duyarlı malzemeler kullanılması, yapıların daha sürdürülebilir olmasını sağlar. Bunun yanı sıra, mantolama uygulamaları ile yapıların estetik görünümü de artar ve yapı malzemelerinin ömrü uzar.
Dış cephe mantolama, binaların dış yüzeylerine uygulanan bir yalıtım yöntemidir. Bu yöntem, binanın enerji verimliliğini artırırken, konforu ve sağlamlığı da artırır. İşte dış cephe mantolamanın avantajları ve faydaları:
-
Enerji Tasarrufu: Dış cephe mantolama, binanın enerji ihtiyacını azaltır. Isı yalıtımı, ısı kaybını azaltır ve binanın ısısının korunmasına yardımcı olur. Bu nedenle, ısıtma ve soğutma maliyetleri azalır ve enerji tasarrufu sağlanır.
-
Konfor: Dış cephe kaplama, binanın içindeki sıcaklığı ve nem oranını kontrol altına alır. Bu nedenle, iç mekanlarda daha konforlu bir iklim sağlar. Mantolama aynı zamanda, gürültüyü de azaltarak daha sessiz bir ortam yaratır.
-
Sağlamlık: Dış cephe mantolama, binanın dış yüzeyini korur ve dayanıklılığını artırır. Böylece, yapısal hasarların oluşmasını önler ve binanın ömrünü uzatır.
-
Estetik: Dış cephe ısı yalıtımı, binanın dış yüzeyini değiştirerek daha modern ve estetik bir görünüm sağlar. Farklı renklerde ve desenlerde malzemeler kullanarak bina tasarımına uygun bir görünüm elde edilebilir.
-
Çevre Dostu: Dış cephe mantolama, çevre dostu bir yalıtım yöntemidir. Isı yalıtımı, enerji tasarrufuna yardımcı olarak sera gazı emisyonlarını azaltır ve çevreye olan etkileri azaltır.
-
Maliyet: Dış cephe izolasyon, maliyet etkili bir yalıtım yöntemidir. Isı yalıtımı sayesinde, enerji tasarrufu sağlanır ve bu da uzun vadede enerji faturalarında ciddi bir tasarruf sağlar. Ayrıca, mantolama uygulanmasıyla birlikte binanın ömrü de uzar.
Bu nedenlerden dolayı, dış cephe mantolama, binaların enerji verimliliğini artırarak, çevreye ve bina sahiplerine birçok fayda sağlar.
- Dış cephe mantolama programları esnasında sarfedilen mantolama malzemelerinin kalitesi, tekrar sarfedilen malzemenin bir paket sistem olması ve bu paket sistemin, yapımcı firmanın 1. sınıf olarak ürettiği malzemelerden oluşması en önemli faktördür. Diğer bir dikkat gerektiren neden ise kulanılacak yalıtım malzemesinin kalınlık derecesidir. "Dış cephe kaplama" programlarında sarfedilen ısı yalıtım malzemesinin kalınlığı ne ölçüde artarsa, tassarrufu sağlanacak ısı ve enerji seviyesi o ölçüde artacaktır.
- Elbette son olarak mantolama programlarının doğru bir firma doğrulusunda gönderilmiş ekip ile, doğru cephe sistemlernin tüketimi neticesi en doğru şekilde tatbik edilmesiyle yapılacak sıhhatli bir dış cephe mantolama uygulamasının sıhhatli bir şekilde tatbik edilmesidir. Tüm bu nedenler göz önüne alındığında ısı yalıtımı sayesinde, şayet TS 825 seviyesine göre yapılmışsa, oluşturulan test ve çalışmalar neticesi binalarda % 50 ile % 60 seviyesinde bir yakıt ve enerji tasarrufu sağlandığı belirlenmiştir.
- Binalarda mantolama uygulamasının yanında artı olarak faktör olabilecek birtakım yalıtım çeşitleri vardır. Bunlar arasında pencere ve doğramalarda uygulanabilecek izolasyon teknikleri, Bodrum katlarda uygulanabilecek yalıtımlar, Çatılarda uygulanabilecek izocam ve sandviç panelli ısı yalıtımları ile yakıt ve enerji tasarrufunda ki miktar % 40 seviyesinden % 50 ile % 60 seviyelerine çıkabilmektedir.
- Doğru firma ve doğru malzeme ile TS 825 seviyesine göre oluşturulan dış cephe mantolama programlarının hayatları, bina ömrü ile eşittir. Dış cephe mantolama uygulamasının, gerçekleştirdikten sonra beş senede bir boyasının yenilenmesi gerekmektedir.
- Olağan koşullarda Dış cephe mantolama uygulaması sıhhatli olarak tatbik edildiyse, bütünsel bozulmalar yaşamaz, fakat yoğun olarak insanları kullandığı apartman girişleri gibi zemin katlardaki dış cephe kaplama malzemeleri, darbelere maruz kaldığı takdirde çevresel dökülmeler yaşayabilir.
- Bu dökülmelere çevresel olarak araya girmek edilir ve gereken düzeltmeler gerçekleştirdikten sonra rastgele bir kayıp yaşanmaz. Ülkemiz şartlarına göre bina hayatları 80 ile 100 sene arasındadır, dolayısı ile bir dış cephe kaplama uygulamasının ömrüde 80 ile 100 sene arasındadır.
Isı Yalıtımının Faydaları
Her yapı malzemesinin su buharı geçişine gösterdiği bir direnç vardır. Dolayısıyla EPS ısı yalıtım levhaları ile yapılan mantolama, binanın nefes almasına engel olmaz; ilave olarak binanın ısı yalıtımını sağlarken, bina donatısını korur ve binanın ömrünü uzatır.
Bina duvarlarının nefes alması demek bina içinde veya evimizde bulunan havadaki su buharının difüzyon yoluyla duvarlardan atılması anlamına gelmektedir. Yani içerideki nemli havanın dışarıya atılması neticesinde iç ortam hava kalitesinin korunmasıdır.
Bina duvarlarına yapılan mantolama neticesinde bina veya ev içinde havada bulunan su buharının duvarlardan atılması engellenmemelidir. Bu nedenle mantolamada kullanılan malzemelerin de su buharı geçişini engellemeyecek malzemeden olması gerekir. Isı yalıtım levhasından, son kat sıvaya kadar tüm malzemeler seçilirken su buharı geçiş katsayıları da dikkate alınmalı ve nispeten düşük olanları seçilmelidir.
Binaların saçak katlarının aynı olması durumunda detayın çözümü bir dilatasyon ara kesitinin çözümüne dönüşür.
Öncelikle komşu her binaya, çatı kaplama kotuna yakın bir yükseklikte kalkan duvarı yapılması gereklidir; bu kalkan duvarlarının üstüne çatı kaplama kotunun 20-25 cm kadar üzerine çıkan ve kalınlığı yaklaşık 10 - 12 cm olan betonarme bir hatıl dökülmelidir.
Komşu İki binadaki bu betonarme hatılların arasındaki boşluğu kapatmak üzere metal ya da harpuşta söve malzemeler kullanılarak çözüme ulaşılır.
Henüz yapmamış olanlar için kış, evi ısıtmayı düşünmek için iyi bir sebeptir. Aslında sıcak havalarda ısı kaybını soğukta olduğu kadar hissetmiyoruz. Tasarım aşamasında doğru ve etkili enerji tasarrufunu düşünmek daha iyidir.
Mevcut binaları iyileştirmek için önlemler
Kış: Yaz evden çıkmaz, ısınma ihtiyacı azalır. Yaz: Yaz eve girmiyor, soğutma için daha az talep var. Enerji tasarrufu önlemlerine odaklanırsak, yalıtım önemli bir noktadır. Dış mekanda veya etkilenmemiş odalarda yatay elemanlar söz konusu olduğunda yüzlerde, tavanlarda, asma tavanlarda ve zeminlerde yalıtım panellerinin varlığı.
Maske durumunda maskenin konumu çok önemlidir çünkü dışarıdan çıkarıldığında vücudun tüm katmanları iç ortama benzer bir sıcaklıkta konumlandırılarak ısı yalıtımını iyileştirir, tüm ısı köprüleri. Yoğunlaşmayı yok edin ve önleyin, ancak maliyet için en pahalı çözüm.
Dış Cephe İzolasyonun Faydaları
Yapılarda ısı yalıtımı enerjiden tasarruf sağlayarak gaz, kurum ve toz emisyonunu azaltıp etraf kirliliğini önler. Duvar, ısı köprüleri, zemin ve tavan yüzey sıcaklıklarının iç konfora bulunduğu kadar yapı kabuğu üstünde de mühim etkisi vardır. Yeterli yalıtım hayat kalitesine katkıda yer alır ve bina dokusunun korunmasına yardımcı olur. Sağlıklı ve rahat hayat yalnızca ideal ısı ve nem şartlarına sahip olan mekânlarda olasıdür.
Eğer bir fayda-maliyet karşılaştırması yapılırsa, ısı yalıtımı hem ekolojik hem de ekonomik yönden faydalı ve kısa sürede geri kazanılan bir yatırımdır. Bununla eş güdümlü inşaatın fiziksel ve teknik prensiplerinin incelenmesi ve yüksek nitelikte ideal yalıtım levhasının kullanımı mühimdir.
Binalarda ısı yalıtımının bulunmayışı ya da yetersiz olması neticesi ısıl konforun, yani kullanıcıların sıhhatli ve üretken olmaları amacıyla lüzumlu ısıl şartların, sağlanabilmesi amacıyla çok yüksek yakıt kullanımı gerekir. Genellikle da bu tüketime ekonomik sebeplerle ulaşılamaz ve •Kullanıcıların sağlığının bozulmasının yanında,
Binanın iç yüzeylerinde terleme (havanın içersindeki su buharının iç yüzeylerde yoğuşması) ya da küf oluşumları (su buharının duvar içersinde yoğuşması) görülür. Binanın taşıyıcı elemanlarında bu yoğuşma neticesi korozyon da oluşabilir ki, bu konu binaların sağlamlığı yönünden çok mühimdir.
Bu olumsuzluklara ek olarak tekrar de yüksek yakıt faturaları ödenir.
Bu problemlerin giderilmesinin tek yolu doğru ısı yalıtımı uygulanmasıdır. Fakat ısı yalıtımı doğru malzeme, ayrıntı ve program ile gerçekleştirildiği vakit faydalıdır. Üzücü olan hatalı programların neticesinde yaşananların suçlusu olarak ısı yalıtımının görülmesi ve bireylerin ısı yalıtımı gerçekleştirmekten uzaklaşmasıdır. Oysaki doğru izolasyon malzemesi, ayrıntı ve işçilikle uygulanan ısı yalıtımı ile hem konforlu mekânların elde edilmesi ve hem de her sene ısıtma ve /ya da soğutma faturalarının en az yarısının tasarruf edilmesi olasıdür. Isı yalıtımı ısınma hedefli enerji kullanımını bulunduğu kadar soğutma hedefli enerji kullanımının azaltılmasında da faydalıdır.
Öncelikle küf ve boyada görülen hasarlar, yalıtımsızlıktan ya da işinin ehli olmayan kişilerce uygulanan ve doğru olmayan malzemelerin kullanılmasından kaynaklanır. Doğru yalıtım ise bu problemleri ortadan kaldıracaktır. Hatta iç yüzeylerde görülen terlemenin nedeni pek çok halde dışardan su girmesinden kaynaklandığı sanılsa da gerçekten cephe kaplama olmayışının neticesinde iç yüzeylerin sıcaklıklarının düşmesi ve iç ortamdaki buharın bu yüzeylerde yoğuşmasıdır. Isı yalıtımı ile bu problemlerin da halledilmesi olası olacaktır.
Metpor
info@metpordekor.com
Okunma Sayısı : 22 836